Lief Zwartboek…

Beste Sandra,

op 10 Juni 2018 deed je een oproep op FaceBook…,

je wilde een Zwartboek maken over de gaswinningsellende in Groningen…,

met daarin de echte verhalen over en van Groningers, opwonenden van het Groningen-veld…

Hieronder Ons verhaal, inclusief mijn reactie op FaceBook van destijds, 10 juni, op jouw oproep:

Ook hier hebben we, ruim voor 1 juli, een ’genereus’ c.q. ‘ruimhartig’ aanbod gekregen van NAM.

Zijn we er blij mee?

Nee...,

als dit genereus/ruimhartig is dan zou je je moeten afvragen wat dan verstaan moet worden onder een minder ruimhartig meer zakelijk aanbod...,

maar dat wisten we al...

dat ligt er al (ruim) drie jaar...:

Noch het aanvankelijk aanbod..., noch het z.g. ruimhartige aanbod zijn reden tot juichen...

al was het maar omdat...,

zelfs in de meest meegaande visie van ons/contra-experts…,

dat wat NAM ons biedt niet meer is dan hoogstens 5-10% van het voor schadeherstel benodigde bedrag...,

sommige experts denken zelfs eerder aan een dekking van ca. 1%.

We hebben dus ook het laatste bod afgewezen en verwezen naar de Arbiter...,

komt die er ook niet uit...

of als ook dat te lang gaat duren dan rest ook ons weinig anders dan de gang naar de Rechter.

Ondertussen bezinnen we ons hoe we dan maar op eigen houtje ons huis, een rijksmonument, weer in bevingsbestendige staat krijgen.

Ik kreeg vrijwel direct een reactie van je terug:

Sandra Beckerman: Wat een heftig verhaal! Zo triest. Mail je me voor het zwartboek?

Dus heb ik je toen via FB beloofd e.e.a. per eMail toe te lichten…

je ons verhaal voor ’t Zwartboek op te sturen…

door tijdgebrek, drukte, maar ook de stress van de confrontatie duurde dat wat langer…,

onze bijdrage kwam net te laat voor 'de eerste druk' van ’t Zwartboek-v1.

Geen nood, een tweede druk zal snel volgen, en dus vroeg je ons nogmaals e.e.a. op te schrijven…,

hieronder vindt je het resultaat.  

Lief Zwartboek…

Ons verhaal…

Ons verhaal is vergelijkbaar met zovele, maar toch ook weer anders.

Wij wonen en werken in ons Rijksmonument en ‘t eigen bedrijf (nu, na ruim 35 jaar werkweken van ≥60uur/week bijna zonder vakanties, grotendeels in ruste).

Het was hard werken en het heeft ons financieel onafhankelijk gemaakt, geen bank die ons nog in de nek hijgt en in principe verzekerd van genoeg spaargeld om met een beetje geluk de rest van ons leven uit te zingen.

Maar dat zingen vergaat je wel als je huis, je thuis, langzaam maar zeker letterlijk onder je voeten wegzinkt en boven je hoofd afbrokkelt…,

een huis waar je met ziel en zaligheid jarenlang aan en voor hebt gewerkt, om het te behouden, te bewaren, omdat het ‘t bewaren waard is, om dat het een historie heeft die (vele) eeuwen teruggaat, kortom omdat ‘t bijzonder en gewoon tegelijk is.

Simon en Groningen…
Geboren in Den Haag, opgegroeid in Breukelen, kon ik als kind alleen maar dromen van die prachtige Groningse Oldambtster boerderijen die ik op plaatjes zag…; dat waren nog eens boerderijen.

Toen ik later (1976) van m’n zuurverdiende eerste krantenspaarcentjes en vakantiewerk (hooien) bij de boer een TienerToer-vakantie kon betalen (bammetjes mee en een thermosje thee, en heel miss. geld voor een ijsje) heb ik gewapend met een MuseumJaarkaart (van de SpaarBank) Nederland ontdekt…,

’t van Rossumhuis in Bommel, West-Fries-museum in Hoorn, Elburg (eind lopen want geen station), naar Friesland, Limburg en dus ook naar Groningen…

en daar zag ik ze voor het eerst in het echt…;

Wow…, en dan die typische arbeidershuisjes die gewoon mini-formaat/kopiëen waren van die gigantische Oldambtsters die er naast stonden…,

je zou er in mogen wonen.

Later toen ik voor werk, hobby en sport ook door Groningen fietste groeide het besef hoe bijzonder de landschappen van Groningen wel waren…

en ook steeds meer hoe intact alles nog was in vergelijking met de rest van ons steeds meer verrommelde land.

Roelie en Groningen…
Geboren in Nije Lamer een plaatsje in het Friese Stellingwerf en opgegroeid in Wolvega.
Jarenlang gewerkt in de psychiatrie rond Haarlem, doorgeleerd, diverse HBO-studies succesvol voltooid.
Vanaf midden jaren ‘90 in Zwolle samen met Simon de schouders onder het eigen bedrijf gezet dat zonder haar tomeloze inzet en kennis nooit echt wat was geworden.
Als je als Noorderlinge jaren in het Westen de Randstad hebt gewoond dan is de ruimte en de schoonheid van het Groningse landschap een verademing. En fietsend door dat land, de dorpjes, de stadjes langs eeuwen oude kerken en boerderijen was het ook voor haar een vorm van thuiskomen. Dus toen de kans zich voordeed om naar Groningen te verkassen was de keuze snel gemaakt.

Eerste ervaringen met NAM en Co.

Precies 15 jaar geleden (oktober 2003) besloot ik samen met Roelie (m’n echtgenote) dat onze toekomst in ‘t Groningen zou liggen.
Ons bedrijfje groeide destijds als kool en een bedrijf dat groeit zoekt de ruimte, en die ruimte meenden we in 2003 na lang zoeken gevonden te hebben, niet op zo’n foeilelijk industrieterrein maar in een eeuwenoude Oldambster-boerderij, een Rijksmonument, in Noordbroek, een dorp in ‘t Wold-Oldambt, in de Groningse Ommelanden.

Van Zwolle en Wijhe met je bedrijf en medewerkers verkassen naar Groningen, iedereen verklaarde ons voor gek…, alsof we naar Nova Zembla of ergens in Siberië zouden verkassen...,

maar wij vonden het niet alleen een uitdaging, maar ook een droom die uitkwam.

Maar Groningen, daar werd gas gewonnen, daar daalde de bodem en waren daar ook niet als gevolg van de gaswinning met enige regelmaat aardbevingen?

Reden genoeg om niet de kat in de zak te willen kopen.

Dus de stoute schoenen aangetrokken en bij alle mogelijke instanties toch eerst maar eens ons licht opgestoken;

SodM gebeld, de NAM, ‘t ministerie dat er over zou moeten gaan, de Provincie, het Waterschap, de Gemeente en de oude bewoners (tevens onze nieuwe buren)…;

alles en iedereen verzekerde ons dat we ons nergens zorgen over hoefden te maken, de bodemdaling verliep zo gelijkmatig dat die op huisniveau geen gevolgen had…, kon hebben… en die bevingen zouden maximaal een kracht van c.a. 3-3,5 op de schaal van Richter kunnen bereiken (en dat zou hoogstens een keer een rimpeling in een kopje thee veroorzaken, meer niet) je huis had er echt niets van te lijden, en mocht er toch eens wat ongelukkiger zakken dan belde je gewoon de NAM en werd alles keurig verholpen.

We lieten ons gerust stellen al moesten we m’n moeder wel beloven een boot op zolder neer te leggen voor ’t geval dat onverhoopt de dijken eens mochten breken.

2004-2012…

Vol goede moed begonnen we met de restauratie en renovatie van het complex, dat overigens volgens MonumentenWacht in (opvallend) goede staat verkeerde. Maar een boerderij behoeft onderhoud en aanpassing wil je het een nieuwe invulling geven als normale woning met en bedrijfsruimte met een niet-agrarische bedrijfsvoering.

We maakten flinke vorderingen, tegenvaller was dat wij het schuurdak graag wilden renoveren/isoleren maar dat de Gemeente en 'Monumentenzorg’ daar nut en noodzaak niet van inzagen, het lag er toch goed, nee zelfs fantastisch bij.

Ondertussen beefde het inderdaad met enige regelmaat, zagen we inderdaad de voorspelde rimpelingen in de kopjes thee en hoorden we van een aantal buren dat NAM toch niet meer zo toeschietelijk was als voorheen, zeker niet nu in de buurt her en der vloeren zakten en scheurden…;

bij ons leek alles vooralsnog mee te vallen…,

verontruste vrienden, kennissen en zelfs (Belgische) klanten die ernaar informeerden konden we altijd nog gerust stellen dat het bij ons (op zand) wel mee viel en dat onze boerderij de dans zelfs geheel leek te ontspringen, ’t was immers allemaal zeer solide gebouwd.

Na Huizinge…

Ergens half augustus 2012 verscheen de eerste duidelijk zichtbare scheur in de gang…,

vervelend maar nog niets om je zorgen over te maken dachten we, wel besloten we vanaf dat moment toch maar eens met enige regelmaat eens alle muren, spanten en dak kritisch en goed langs te gaan voor nadere inspectie.

Eind 2014 bleken er opeens 10-tallen scheuren te zijn, verdeeld over alle muren en vloeren, en ook begonnen er her en der spanningscheuren te ontstaan in houtwerk van kozijnen, portalen en lambriseringen…,
deuren vielen opeens vanzelf open of juist dicht, danwel klemden ze zo dat ze niet meer zonder geweld te sluiten of openen waren…;
cement en betonvloeren vertoonden steeds meer en groter wordende scheuren, terwijl de houten vloeren op de begane grond gingen veren op steeds weer ander plekken omdat de afwisselend los of juist vast kwamen te liggen, en langs de blijkbaar zakkende de muren werden ze aan de randen zichtbaar meegetrokken, begon e.e.a. zelfs gevaarlijk af te hellen…;
de volkomen vlakke korenzoldervloer kwam meer en meer naar ‘t Zuiden afhellend boller en boller te staan…;
‘t het hele pand en ook het er achter liggende stalcomplex leken langzaam maar zeker naar het Zuiden weg te zaken en in Oost-West richting zelfs te buigen…, te breken.

Dat voelt niet goed en we besloten het te melden, niet bij de NAM maar bij de nieuw op te richten instantie op afstand van de NAM, ’t CVW.

Inspectie-farce…

Eind januari 2015 kwam er een speciale 'monumenten-expert' van het CVW…;

een Expert…!!!…,

de beste man had nog nooit een Oldambtster-boerderij van binnen gezien, snapte helemaal niets van de constructie en negeerde vrijwel alle aangewezen schade…; wel vertelde hij trots van de ‘aardbevingscursussen’ bij Arcadis en NAM. 

Hij mocht alleen op bevingsschade inspecteren en alles wat hij zag als zetting werd afgedaan als C-schade of zelfs geheel genegeerd…; hij ging zelfs zover te beweren dat schades aan wandtegels in badkamer en WC (doorbrekend door het wegzakken van m.n. de brandmuur) het gevolg waren van stofzuigerbuizen (dat zag hij wel vaker); NB ook op 1,80m hoog en in hoeken, je moet maar durven.

Het schade-rapport liet (uiteraard) enkele maanden op zich wachtten. Resultaat 1 A-schade een paar B-schades en wat C-schade, ruim ¾ van de aangewezen schades was noch benoemd noch meegenomen in het rapport.
Wel zat er een ‘keurige’ schadeberekening bij van JBG die niet alleen veel te laag was, maar ook nog eens herstelmethodes 'voorschreef' die voor Rijksmonumenten afgeraden of zelfs verboden waren/zijn. Ze kwamen totaal op iets meer dan €16.000,oo aan schade (inmiddels via het recente einbod van NAM 'ruimhartig' verruimd tot c.a €22.000,oo door 'ruimhartige' vergoeding van de paar wel opgenomen als z.g. C-schade benoemde schades).

Contra-expertise…

Na consultatie van enkele bekende aannemers, MonumentenWacht en funderingdeskundigen kwamen we er al gauw achter dat de raming van CVW-c.s. tenminste een factor 5-10 te laag was.

Alleen al rudimentaire funderingsstabilisatie voor slechts een klein deel van het pand zou (zonder herstel van de funderingen en de gerapporteerde schade zelf) al gauw €150.000,oo kosten en zou je alles op die manier (grondiger) aanpakken dan ging je al gauw praten over een €1-miljoen of meer.

Het schadeherstel van de erkende schade zelf kon ook niet voor het door CVW voorgestelde bedrag; reken maar op minimaal ‘t 3-tot-4-voudige zij iedereen die er ook maar even naar keek.

Dus hebben  we een erkende (goede) contra-expert ingeschakeld…,

maar omdat NAM (via ‘t CVW) zo ‘vriendelijk’ is de kosten van de contra-expertise te dragen denkt NAM ook te mogen bepalen wat de contra-expert wel en niet mag, dus bleek (achteraf) dat ook ‘onze’ contra-expertdeze met handen en voeten aan het (door CVW-c.s. opzettelijk volkomen verkeerd geïnterpreteerde) schadeprotocol van NAM/CVW gebonden te zijn…; hij mocht alleen maar iets zeggen over de eerder opgenomen en erkende schades.

Daar kwamen en komen we dus niet verder mee.

Na jarenlang getouwtrek hebben we nu wel een z.g. disakkoord en is de zaak aangemeld bij de arbiter,

de rest blijft afwachten.
Inmiddels heeft onze contra-expert, een bouwkundige en erkend onafhankelijk schade-expert, op ons uitrdrukkelijk  verzoek maar wel op basis van het schaderapport (met dus enkel de CVW-erkende schades) ook een nauwgezette besomming van de schade en schadeherstel gedaan; op ons verzoek en dus ook voor onze kosten want CVW & NAM houden niet van echt onafhankelijk schade-experts en al helemaal niet van hun realistischer en echt marktconforme schadeberekeningen.
Waar JBG met moeite kwam op een schadebedrag van iets meer dan €16.000,= (met NAM’s eindbod verruimd tot ca. €22.000,=) komt de onafhankelijke schade-expert op een bedrag van minimaal >€161.000,= voor alleen nog maar het herstel van de CVW-erkende schades, een verschil van ruim 1.000%…,
en let wel, daarbij is dus noodzakelijk herstel aan funderingen en alle destijds genegeerde en nieuwe schade uberhaupt nog niet meegenomen.

In afwachting van de schouw en zitten van de Arbiter kunnen we ondertussen gewoon (letterlijk) de grond in blijven zakken…

met mijnbouwschade…, een miljoenenschade aan een Rijksmonument.

Wat het met je doet…

3¾ jaar wachten en er is nog niets gerepareerd, omdat er nog steeds geen overeenstemming is!  Drie drie-kwart jaar!

En wat doet dat met je als mens?

Je huis is je thuis niet meer, de geborgenheid is weg.
Je kan…, je mag… de boel niet opknappen/schilderen/verbouwen etc., omdat de schade niet…, nog steeds niet… is afgehandeld…; je de kans loopt ‘bewijs te vernietigen als je het toch doet. Langzaam maar zeker gaat de boel achteruit…, wordt noodgedwongen de staat van onderhoud minder…, slechter…, neemt de schade verder toe.

De toename van schade, a.g.v. de verdergaande verzakkingen/bodemdalingen, nog weer een aardbeving…;
‘t maakt dat… je je machteloos voelt, gefrustreerd bent, je energie opraakt, je tegen de bierkaai moet vechten.
Elke dag stress, een burn-out ligt op de loer…, kan ieder moment toeslaan……

De ontwikkelingen in Politiek Den Haag, ‘t kabinetsbeleid versterken dit gevoel. Het doordrukken en versneld door beide kamers jassen van de wijzigingen van Mijnbouwwet, Gaswet, winningsbesluiten, ‘t lijkt…, nee ‘t is… allemaal een drama.

Het enige wat je nog wilt is weg …, weg uit je huis, weg van de confrontatie, weg van de ellende. ‘t Huis waar je je thuis voelde, waar je je ziel en zaligheid in hebt gelegd, waar je oud wilde worden…, je zou ‘t nog ‘t liefst verkopen…, maar dat gaat niet…, dat gaat niet meer…, helaas je huis is niet meer te verkopen, niet verkoopbaar meer en uitgekocht worden zit er ook niet in.
Je probeert ‘t allemaal met een goed gemoed te dragen, je relatie er niet onder te laten lijden, maar geestelijk…, en zelfs fysiek… strompel je voort; Je voelt iedere dag de last op je schouders…, je voelt de dag zelf als een last op je schouders…, een last op de schouders van je partner. Je familie, je vrienden…, ze kunnen je amper…, ze kunnen je niet steunen, niet helpen, niet begrijpen; want ze snappen het niet; de gaskraan is toch dichtgedraaid, het is/wordt toch allemaal goed geregeld?

Alleen bij lotgenoten vind je nog gehoor…, tenminste als zij het nog kunnen aanhoren…, ook bij hen is de stress merkbaar, de elke dag weer 24-uurs aanwezige stress werkt overal en dus ook bij hen fysiek en geestelijk door! 

Media & politiek…
De algemene beeldvorming over wat er hier in Groningen aan de hand is, is sterk gekleurd, vervormd…;
Van ‘officiele’ zijde er is vaak sprake van framing…, framing door een woord als mijnbouwschade zoveel mogelijk te vermijden en zodra het toch ter sprake komt ‘t zo snel mogelijk en bewust weer maar te spreken over aardbevingen, bevingsschade en fysieke veiligheid…
en dus niet over alle andere schadebrengende mijnbouweffecten, mijnbouwschade en bestaanszekerheid.

Dat werkt…, en ‘t werkt negatief uit voor Groningen. Uitzonderingen daargelaten (o.a. Follow the Money), babbelt iedereen in de media elkaar na, worden licht aangepaste teksten van persberichten geplaatst in plaats van zelf onderzoek te doen. Zo worden er leugens en halve waarheden verteld, wordt er gerommeld met cijfers, en zeer selectief gebruik gemaakt van gegevens.
Ondertussen doet men in Politiek Den Haag voorkomen dat men alles voor Groningen over heeft…, alles om zo snel mogelijk een einde aan de nog steeds groeiende ellende hier te maken, Maar schijn bedriegt, het coalitiebelang staat voorop, gaat boven alles, de kadaverdiscipline binnen de coalitie is te sterk, er wordt in beide kamers door kamerleden van de coalitiepartijen bijna nergens meer zonder last over gestemd.
En zo worden besluiten en wetswijzigingen door het parlement gejast, terwijl voor de camera bewinsdslieden en kamerleden ach en wee roepen over hoe begaan ze wel niet met ons Groningers zijn. Maar oprecht of niet, in daden gebeurt er vooral veel voor de bühne maar weinig concreets voor veel gedupeerden.
Bij het grote publiek lijkt dat niet of nauwelijks…, niet meer… door te dringen, want de framing en berichtgeving in de media doet hen geloven dat het allemaal de goede kant op gaat, de gaskraan is dichtgedraaid nog_effe_doorbijten en Groningen is weer helemaal boven-Jan. Onbegrijpelijk dat die ‘boze’ Groningers nog steeds zo zeuren. Bovendien moeten wij , de belastingbetalers bloeden voor al die onzin, moeten we van ‘t gas af, moeten we idioot dure warmtepompen aanschaffen, en waarom: allemaal voor die paar scheurtjes, er is toch nog nooit een huis plotsklaps ingestort, er is nog geen dode gevallen.

Hier in Groningen, of we nu onze kop in ‘t zand steken danwel ‘m der veur holden, weten we wel beter.
Hoog tijd voor een parlementaire enquete! 

een vriendelijke groet,

Simon Koorn & Roelie Smink