De eenzame strijd van een Groningse boer tegen de Staat en de NAM

De zaak Nijhoff tegen de Staat en de NAM

De familie Nijhoff woont en werkt al generaties lang op een eeuwenoude boerderij waarvan de bouwgeschiedenis tenminste 5 eeuwen teruggaat en waarschijnlijk nog verder. Het is weliswaar officieel geen (Rijks-)monument maar het ontegenzeggelijk een stukje waardevol historisch erfgoed.
De boerderij heeft de eeuwen goed doorstaan en is door de familie altijd goed onderhouden, ze zijn er fier en trots op zoals Groningse boeren dat kunnen, trots op hun bezit en trots zich ten volle bewust van de historie.

De boerderij van de Nijhoffs, het Feldwerder Voorwerk, heeft inmiddels veel schade, mijnbouwschade, zoveel dat er waarschijnlijk geen redden meer aan is...;
Maar de NAM geeft niet thuis, na eindeloos rekken en trekken wordt het merendeel va de schade niet reukstof zelfs maar herkend, men zet een reeks van, vriendelijk gezegd, weinig kundige schade-experts  op Nijhofs dak en veegt zonder commentaar een deugdelijk schade-expertise van een erkend bouwkundig schadebureau zonder veel commentaar van tafel; Je moet gebruik maken van door de schadeveroorzaker zelf gepokt en gemazzelde namaak-experts.
Nijhoff blijft dus met de schade zitten, en waar er geen achterstallig onderhoud was dat de schade veroorzaakt zou kunnen hebben, ontstaat dat achterstallig onderhoud uiteindelijk wel vanzelf  door uitblijvend herstel; Immers als je de schade de hersteld vernietig je bewijs en dan kan je je helemaal nergens meer op beroepen. Je belandt zo zonder dat je er direct erg in hebt in de vicieuze cirkel van de NAM.

Uiteindelijk pikt Nijhoff het gedraal niet langer en stelt de Staat en de NAM gezamenlijk (de NAM wint Gronings gas in opdracht van en voor rekening van de Staat) aansprakelijk voor de door hun innige samenwerking ontstane schade. Maar om het voor de rechtbank op te nemen tegen twee Goliaths tegelijk valt niet mee, je hebt er een hele lange adem voor nodig, immers de NAM en Staat hebben veel te verliezen, straks moeten ze alle schade (in Groningen) nog echt gaan vergoeden.
Nou maar hopen dat Sijbrand Nijhoff tijd van leven heeft om voor alle Groningers de eerste en belangrijkste kastanjes uit het vuur te halen. Immers nog niemand heeft het aangedurfd en dergelijk jarenlang aanslepende rechtszaak tot het einde door te zetten; In de meeste gevallen (tot op heden alle?) gingen de eisers uiteindelijk door de knieën onder druk van de NAM-c.s., om vervolgens de zaak in den minne te schikken tegen een schadevergoeding en uiteraard zwijgplicht.   

De Gaskolonie Groningen 
Het lot van het Feldwelder Voorwerk is inmiddels het bekende/gevreesde lot of voorland van vele, vaak eeuwenoude en oerdegelijk gebouwde karakteristieke monumentale boerderijen die de Gaskolonie van Nederland nog steeds rijk is...;
Nog steeds..., er mag dan niet veel boven Groningen gaan, er zat ooit voldoende (gas) onder om alles wat er tussen zat in de waagschaal te stellen.
Van de ooit 2800-miljard m³ aardgas die zo'n 50 jaar geleden bij Slochteren werden ontdekt is het merendeel (70-80%) verdwenen. Honderden miljarden euro's heeft het opgeleverd (en nog steeds), voor de NAM (Shell en ESSO/ExxonMobil) en de Staat. Volgens gedegen berekeningen is van die opbrengst minder dan 1% in Groningen, terechtgekomen.
Maar daar hebben de Groningers natuurlijk heel veel ander 'moois' voor teruggekregen: Be(le)ving, meer dan 1000 lichte en middelzware aardbevingen hebben in de afgelopen decennia een spoor van vernieling getrokken door alles en iedereen in/op het Groningse-gasveld.
Er mogen dan nog geen doden zijn gevallen door instortende gebouwen en gevallen schoorstenen; de impact op het leven en welzijn van iedereen die er toevallig woont en werkt is er niet minder om.
De Staat en de NAM trekken gezamenlijk op en stellen nog steeds de veiligheid van alles en iedereen in het gebied in de waagschaal, gebouwen lijden vaak onherstelbare schade en dat geldt niet in het minst voor het Gronings Erfgoed met de zo karakteristieke Fries-Groningse kerken, boerderijen, dorpshuizen en niet te vergeten de vele typische landarbeidershuisjes waarvan er toch al zo weinig over zijn.

Ten strijde trekken tegen de NAM - vechten met windmolens is eenvoudiger

In de Brandpunt reportage van 7 juni 2016 doet Sijbrand het woord, zijn vrouw kan het niet meer, de ecomotie, frustraties en woede zijn in de loop der jaren te groot geworden; 't Is een kleine sterke vrouw, maar ze kan er niet meer tegen, ze blijft dan ook bewust buiten beeld.
Ook voor Sijbrand is het soms moeilijk zijn emoties te onderdrukken en zakelijk te blijven, maar 't lukt 'm redelijk; Prijzenswaardig, want hij heeft zich nogal wat op de hals gehaald door niet zoals anderen maar te tekenen bij het kruisje zoals de NAM het graag ziet. Schikken en stikken, dat is wat de NAM het liefste ziet; Maar Sijbrand doet dat niet, die wil gerechtigheid, die wil zijn recht al is het het laatste wat hij doet. 

Sijbrand vraagt niet veel; Hij wil slechts dat de schade echt goed en netjes wordt hersteld.
Geld interesseert 'm niet, net zo min als modern comfort, hij wil gewoon terug wat er altijd heeft gestaan, nieter en niet minder.
Niet slopen dus maar herstellen, maar tegen welke prijs? 
Erfgoed heeft geen prijs, slopen levert zelfs bij herbouw met behoud van oorspronkelijke cultuurhistorische waarde onherstelbare schade op...,
maar slopen zonder herbouw met oorspronkelijke waarden levert zo mogelijk nog meer schade op; Niet alleen in geld maar vooral ook in verlies culturele identiteit  eigenheid, landschappelijke waarde.
En dan mag moderne nieuwbouw misschien goedkoper, efficiënter en 'functioneler' en zelfs gaswinningsbestendiger zijn; Het is geen volwaardige vervanging van wat er allemaal verloren is gegaan, gaat en nog gaat, en al helemaal geen herstel van de eerder aangerichte schade.  

Ons Erfgoed is onbetaalbaar, en toch zullen we er voor moeten dokken, soms met z'n alleen, maar in een geval als dit de NAM, de veroorzaker van de mijnbouwschade die ook hier weer. 
Alle mijnbouwschade wordt vergoed zegt van Beurden van de Shell (50% eigenaar van de NAM), bezweert ons ook minister Kamp namens de Staat. Maar als puntje bij paaltje komt zeggen Staat, Shell en NAM dat blijkbaar enkel voor de bühne en wordt er steeds van alles en nog wat bijgesleept om zaken te bagatelliseren, schades af toeschuiven op achterstallig onderhoud, mollen en wat dies meer zij. 

Beeldvorming buiten het gebied: Het heeft er meer dan allen de schijn van dat de NAM-c.s. er alles aan gelegen is in de media de schone schijn op te houden van 'de maatschappelijk betrokken schone Bron van Onze Energie en welvaart'. En ook hier lijkt te gelden dat ontkenning en mooi weer spelen werkt. Je zegt dat het allemaal heel erg is maar dat je er alles aan doet om de schade te herstellen, erger te voorkomen; Niet is teveel, nog een onderzoek, rapport, commissie, evaluatie, winningsplan, zelfs een heuse Nationaal Coördinator voor Groningen; het kan niet op; 'Moar kon t mind'r, nai t kon aibels wat bett'r?
Geen wonder dus dat mensen buiten Groningen of zelfs maar net buiten het gaswinningsgebied een verkeerd beeld hebben en houden; Wordt er door zowel de NAM als de Regering niet alles aan gedaan om die arme klagende Groningers te helpen?
En waar hebben we het nou helemaal over, er is nog geen dode gevallen zelfs geen schoorsteen. En van die paar huizen die zijn ingestort wordt gezegd dat het kwam door achterstallig onderhoud. Aardbevingen met een zo geringe kracht op de schaal van Richter dat je daar op de camping in Italië niet eens van zou schrikken als het je daar overkwam. Zo ontstaat in de rest van het land vanzelf het beeld van klagende Groningers, Groningers als handophouders of zelf pure geldwolven, die liever op vakantie gaan van de de ruimhartige schadevergoedingen i.p.v. er zoals bedoeld hun huizen mee te herstellen, van een nieuw behangetje te voorzien en gratis Zonnepanelen op het dak te leggen.